Zgodnie z kodeksem karnym, kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Co istotne, ściganie sprawcy przestępstwa groźby karalnej następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Co to są groźby karalne?
Groźba karalna polega na grożeniu innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub osoby dla niej najbliższej. Groźba jest zatem zapowiedzią spowodowania określonej dolegliwości, tj. wykonania czegoś, co zagrożony odczuje jako przykrość (krzywdę), a co wzbudzi u osoby zagrożonej uzasadnione poczucie obawy, że może się realnie zdarzyć. Groźba oddziałuje na psychikę ofiary przez przedstawienie jej zła (szkody), które ją spotka ze strony sprawcy lub innej osoby, na którą sprawca ma realny wpływ, i jest zdolny ją w bliżej nieokreślonym czasie wypełnić.
W groźbie nie chodzi o zmuszenie pokrzywdzonego do określonego postępowania wbrew jego woli, a o wywołanie u niego stanu uzasadnionej obawy, że zapowiedziana krzywda może go spotkać, np. z chęci odwetu na tej osobie.
Może zatem przybrać postać wyraźną, ale także domyślną. Bez wątpienia możliwe jest grożenie ustnie, na piśmie , za pomocą gestu (np. gest odwzorowujący cięcie nożem na szyi) lub jakimkolwiek innym zachowaniem pod warunkiem, że wynika z niego jasno, że sprawca chce wzbudzić w zagrożonym uzasadnioną obawę, że popełni przestępstwo na jego szkodę lub wobec jego osoby najbliższej.
Warto podkreślić, że Sąd Najwyższy uznał, że groźba karalna może być wyrażona przez każde zachowanie sprawcy, jeżeli w sposób niebudzący wątpliwości uzewnętrznia ono groźbę popełnienia przestępstwa i wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.08.1987 r., I KR 225/87).
Groźba karalna musi być skierowana do pokrzywdzonego lub jego osoby najbliższej. Adresatem groźby nie może być zatem osoba prawna, gdyż ze swojej natury nie może odczuwać obawy (strachu, lęku), natomiast może nią być osoba fizyczna reprezentująca osobę prawną pod warunkiem, że groźba została skierowana do niej lub jej osoby najbliższe.
Istotne jest jednak, aby groźba karalna dotarła do pokrzywdzonego, przy czym nie jest konieczne, aby sprawca bezpośrednio groził ofierze, może być ona bowiem przekazana także przez osoby trzecie (pośrednio).
Kiedy dochodzi do popełnienia przestępstwa groźby karalnej?
Przestępstwo groźby karalnej zostaje dokonane tylko wtedy, gdy groźba wzbudza w ofierze uzasadnioną obawę jej spełnienia, jest to więc przestępstwo materialne. To znaczy, że żeby zostało ono popełnione to musi wystąpić skutek polegający na wzbudzeniu u adresata groźby uzasadnionej obawy, że zostanie ona spełniona. Dopiero z tą chwilą można uznać przestępstwo groźby karalnej za dokonane.
Zgodnie z poglądem utrwalonym w orzecznictwie oceniając znamię „uzasadnionej obawy spełnienia groźby”, należy wziąć pod uwagę także wzajemne relacje istniejące między sprawcą a pokrzywdzonym (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7.10.2008 r., III KK 153/08). Tym samym trzeba wziąć pod uwagę, czy pokrzywdzony znając sprawcę, mógł się go rzeczywiście obawiać
Co grozi za groźby karalne?
Przestępstwo groźby karalnej jest występkiem zagrożonym karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Zgodnie z art. 190 § 2 kodeksu karnego podlega ściganiu w trybie publicznoskargowym na wniosek pokrzywdzonego.
Trzeba podkreślić, że sprawca musi zatem albo chcieć wzbudzić u pokrzywdzonego uzasadnioną obawę jej spełnienia, albo co najmniej godzić się na to, że ona wystąpi, np. przez wypowiadanie gróźb pośrednich (przekazanych przez osobę trzecią) lub dla żartu.
W przypadku dalszych pytań z tej materii, a także innych zagadnień z prawa karnego, zapraszam do kontaktu.
