Przedawnienie roszczeń jest jednym z kluczowych mechanizmów prawa cywilnego, który ma na celu zapewnienie stabilności stosunków prawnych oraz ochronę dłużników przed nieograniczonym czasowo dochodzeniem roszczeń. Zrozumienie zasad przedawnienia jest istotne zarówno dla wierzycieli, jak i dłużników, ponieważ może ono znacząco wpłynąć na możliwość dochodzenia swoich praw. W tym artykule omówimy, czym jest przedawnienie roszczeń, jak działa oraz jakie są najważniejsze terminy przedawnienia w polskim prawie cywilnym.
Czym jest przedawnienie roszczeń?
Przedawnienie roszczeń to instytucja prawa cywilnego, która polega na tym, że po upływie określonego przepisami prawa okresu, dłużnik może odmówić zaspokojenia roszczenia wierzyciela. Nie oznacza to, że roszczenie przestaje istnieć, ale wierzyciel traci możliwość skutecznego dochodzenia swojego prawa na drodze sądowej. Dłużnik, który powoła się na przedawnienie, może zatem uchylić się od zapłaty lub spełnienia innego świadczenia.
Terminy przedawnienia roszczeń
Terminy przedawnienia są różne w zależności od rodzaju roszczenia. Oto niektóre z najważniejszych terminów przedawnienia w polskim prawie cywilnym:
1. Ogólny termin przedawnienia
– 6 lat – dla roszczeń majątkowych, które nie są objęte specjalnymi terminami przedawnienia.
– 3 lata – dla roszczeń o świadczenia okresowe (np. czynsz najmu) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
2. Roszczenia wynikające z umowy sprzedaży
– 2 lata – dla roszczeń związanych z umową sprzedaży zawartą między przedsiębiorcami.
3. Roszczenia z tytułu umowy o dzieło
– 2 lata – dla roszczeń wynikających z umowy o dzieło.
4. Roszczenia z tytułu umowy najmu
– 1 rok – dla roszczeń wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkód wynikłych z uszkodzenia rzeczy najętej.
5. Roszczenia z tytułu umowy przewozu
– 1 rok – dla roszczeń związanych z umową przewozu osób i rzeczy.
Początek biegu przedawnienia
Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem, w którym roszczenie stało się wymagalne, czyli od momentu, gdy wierzyciel mógł żądać spełnienia świadczenia. Na przykład, dla roszczeń z tytułu umowy sprzedaży termin przedawnienia rozpoczyna się z dniem dostarczenia towaru, a dla roszczeń z tytułu umowy o dzieło – z dniem odbioru dzieła przez zamawiającego.
Przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia
Bieg przedawnienia może zostać przerwany lub zawieszony w określonych sytuacjach:
1. Przerwanie biegu przedawnienia
– Dochodzi do niego na skutek wniesienia pozwu, uznania roszczenia przez dłużnika (za taki uznaniem może być częściowa wpłata dłużnika) lub podjęcia innych czynności przed sądem albo innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju. Po przerwaniu biegu przedawnienia, termin przedawnienia biegnie na nowo.
2. Zawieszenie biegu przedawnienia
– Zawieszenie biegu przedawnienia następuje w sytuacjach określonych w przepisach prawa, np. z powodu siły wyższej, która uniemożliwia dochodzenie roszczenia przed sądem. Po ustaniu przyczyny zawieszenia, bieg przedawnienia jest kontynuowany.
Skutki przedawnienia
Po upływie terminu przedawnienia dłużnik może skutecznie odmówić zaspokojenia roszczenia. Sąd nie uwzględni roszczenia z urzędu, ale jedynie na zarzut przedawnienia podniesiony przez dłużnika. Jeśli dłużnik nie podniesie zarzutu przedawnienia, sąd może zasądzić roszczenie pomimo upływu terminu przedawnienia.
Jeśli masz pytania odnośnienia przedawnienia roszczeń, zapraszam do kontaktu
