Zniesławienie w internecie

Zgodnie z kodeksem karnym przestępstwo zniesławienia popełnia ten, kto pomawia inną osobą o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć go w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju jego działalności.

Istotą czynu jest zatem spowodowanie uszczerbku na wizerunku pokrzywdzonego w sensie jego poniżenia w opinii publicznej lub narażenia na utratę zaufania skutkującego podważeniem jego kompetencji. Klasycznym przykładem pomówienia jest sytuacja w której jedna osoba twierdzi, że druga osoba popełniła jakiekolwiek przestępstwo np. oszustwa. W obecnych czasach, najczęściej spotykamy się z pomówieniami w internecie.

Warto zauważyć, że na gruncie kodeksu karnego zniesławienie i pomówienie mają te same znaczenie semantyczne.

Pomówienie w rozumieniu przepisu art. 212 kodeksu karnego musi mieć charakter wypowiedzi o faktach, tj. musi stwierdzać fakt (np. nazwanie kogoś złodziejem). Tutaj chodzi o wypowiedź, którą można poddać dowodowi prawdy. Jeżeli jest ona sprawdzalna, to będzie pomówieniem, jeżeli zaś niesprawdzalna, może okazać się zniewagą, która również jest przestępstwem określonym w art. 216 k.k. Istnieją pewne wyjątki od tej zasady, np. jeśli wyrażane oceny wynikają z logicznie przeprowadzonego rozumowania w zakresie istniejących faktów, trudno przyjąć, że zawsze pozbawione będą zdolności ich zweryfikowania w kategoriach prawdy i fałszu. Tym samym, ażeby mówić o popełnieniu przestępstwa pomówienia musi dojść przynajmniej do wyrażenia opinii, która jest następstwem oceny faktów.

Pomówienie niepubliczne

Art. 212 kodeksu karnego rozróżnia dwa rodzaje pomówienie – niepubliczne oraz publiczne (w środkach masowego przekazu). Pomówienie niepubliczne jest podstawowym (co oznacza, że grozi za nie łagodniejsza kara) tego czynu zabronionego i polega na przypisywaniu, zarzucaniu, posądzaniu lub oskarżaniu innej osoby o określone postępowanie lub właściwości, które zawierają negatywną oceną i w konsekwencji prowadzą do poniżenia pomawianego w opinii publicznej lub narażają na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.

 Treścią pomówienia będą zazwyczaj rozgłaszane informacje nieprawdziwe, należy jednak zauważyć, że karalne pomówienie może także, w określonych warunkach, dotyczyć informacji prawdziwych, (patrz art. 213 k.k.).

Należy wskazać, że „pomówienie” (wbrew dosłownemu znaczeniu) może być realizowane nie tylko ustnie, ale też pisemnie oraz za pomocą druku, rysunku, przy użyciu technicznych środków przekazu informacji (np. telefon, Internet). 

Pomówienie odnosi się do właściwości pokrzywdzonego ma na celu przedstawianie jego cech osobistych lub zawodowych, motywacji życiowej lub stosunku do otoczenia. Chodzi więc o te wszystkie kwestie, które wynikają z osobowości pokrzywdzonego i stawiają go w negatywnym świetle lub prowadzoną przez niego działalność, np. niekompetencję, alkoholizm, lenistwo, tchórzostwo, zakłamanie, niesłowność, arogancję, korzystanie ze środków odurzających, ogólny brak przyzwoitości lub zboczenie seksualne.

Zniesławiające pomówienie może mieć także charakter hipotetyczny, tj. odwoływać się do podejrzeń co do niewłaściwego postępowania lub właściwości pokrzywdzonego. Przy tego rodzaju pomówieniu mamy do czynienia z w większym stopniu możemy mówić o złej woli sprawcy, jeśli bowiem sprawca nie ma pewności co do prawdziwości stawianych przez siebie zarzutów, to tym bardziej nie powinien ich formułować.

Informacja zawierająca zniesławiające treści nie może być znana tylko pokrzywdzonemu, ale musi być wiadoma także innym osobom. Sprawca zniesławienia musi zatem zakomunikować przynajmniej jednej osobie, bądź w obecności przynajmniej jednej osoby wiadomości o postępowaniu lub właściwościach innej osoby.

Pomówienie za pośrednictwem środków masowego przekazu

Typem kwalifikowanym pomówienia, a więc takim za który grozi surowsza kara,  jest pomówienie za  pomocą środków masowego komunikowania.

Środki masowego komunikowania, to  środki, których działanie sprowadza się do masowego przekazywania rozmaitych treści. Czyli do środków tych trzeba  zaliczyć telewizję, gazety oraz radio. Ponadto do tego zbioru zaliczamy: książkę, plakat, film oraz przekaz przy pomocy Internetu, np. za pośrednictwem social media. 

Nie ma znaczenia jakość środków masowego komunikowania ani ich charakter, istotne jest jedynie to, aby były zdolne zakomunikować określone informacje szerokiej grupie ludzi.

Budzącą wątpliwością kwestią jest pomówienie w internecie za pośrednictwem wiadomości e-mail. Wydaje się, że w takim przypadku dochodzi do pomówienia niepublicznego, gdyż dociera do wąskiej grupy odbiorców. Jednakże, gdy e-mail  będzie zaadresowany do ściśle określonego, szerokiego kręgu osób i do tego nieznanych nadawcy, to będziemy wtedy mówić o pomówieniu za pośrednictwem środków masowego komunikowania

Kara za pomówienie

Tryb ścigania przestępstwa pomówienia