Stosownie do zasady określonej w artykule 98 kodeksu postępowania cywilnego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty procesu).
Zgodnie z art. 108 k.p.c. Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Sąd może jednak rozstrzygnąć jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu; w tej sytuacji, po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, referendarz sądowy w sądzie pierwszej instancji wydaje postanowienie, w którym dokonuje szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających strony.
Warto zauważyć, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.
Koszty procesu – zakres
Koszty procesu, to nic innego jak koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Koszty procesu obejmują: koszty sądowe, na które składają się:
- opłaty i wydatki (zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych),
- opłaty kancelaryjne,
- koszty strony, która występuje osobiście lub z pełnomocnikiem niebędącym adwokatem lub radcą prawnym oraz
- koszty związane z reprezentowaniem strony przez adwokata lub radcę prawnego albo rzecznika patentowego – czyli tzw. koszty zastępstwa prawnego, które są zasądzane na podstawie stawek minimalnych określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie.
- Do kosztów procesu zaliczyć należy koszty wywołane czynnością procesową podjętą przez stronę w celu obrony jej interesu. Przykładowo zaliczymy do takich kosztów, koszty opinii biegłych sądowych, czy tłumaczy.
Zażalenie na koszty procesu w wyroku
Jak wspomniałem wyżej co do zasady rozstrzygnięcie o kosztach procesu zapada w wyroku bądź nakazie zapłaty. W przypadku, gdy Sąd błędnie zasądzi kosztów procesu na rzecz strony, która wygrała koszty procesu lub nie zasądzi całości z tych kosztów, zasadnym staje się złożenie zażalenie na takie postanowienie.
Natomiast w przypadku, gdy błędnie o kosztach, rozstrzygnie referendarz sądowy, to wtedy służy skarga na orzeczenie referendarza sądowego. Skargę wnosi się do sądu, w którym referendarz sądowy wydał zaskarżone orzeczenie, w terminie tygodnia od dnia jego doręczenia, a jeżeli zażądano uzasadnienia tego orzeczenia – od dnia jego doręczenia z uzasadnieniem.
W przypadku wniesienia skargi orzeczenie referendarza sądowego traci moc.
Warto pamiętać, że jeżeli strona wnosi środek odwoławczy (apelację), to zażalenie w przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach procesu powinno się zawrzeć w apelacji. Termin do wniesienia zażalenia w tej formie upływa z dniem upływu terminu do wniesienia apelacji.
Zażalenie na koszty kpc
Zażalenie przysługuje do sądu drugiej instancji na postanowienie, których przedmiotem jest zwrot kosztów, określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu lub zwrot opłaty lub obciążenie kosztami sądowymi.
Warto wskazać, że zawarte w wyroku orzeczenie rozstrzygające o kosztach procesu jest zawsze postanowieniem, na które przysługuje osobne zażalenie.
Jeżeli jednak strona wnosi środek odwoławczy (apelację), to zażalenie w przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach procesu może również zawrzeć w apelacji. Termin do wniesienia zażalenia w tej formie upływa z dniem upływu terminu do wniesienia apelacji.
Warto pamiętać, że w zażaleniu należy dokładnie określić żądanie uchylenia lub zmiany zaskarżonego postanowienia oraz jego zakresu (w całości czy w części i to w jakiej części).
Termin do wniesienia zażalenia wynosi tydzień od dnia doręczenia postanowienia z uzasadnieniem. Jeżeli przy wydaniu postanowienia sąd odstąpił od jego uzasadnienia, termin liczy się od dnia ogłoszenia postanowienia, a jeżeli podlegało ono doręczeniu – od dnia jego doręczenia.
Jeżeli stronie przysługuje zażalenie na postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym, sąd doręcza owo postanowienie wraz z uzasadnieniem, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Jeżeli chodzi o opłatę od zażalenia na koszty, to co do zasady od zażalenia pobiera się piątą część opłaty, jeżeli nie jest połączone z innym środkiem zaskarżenia.
Natomiast nie pobiera się opłat od:
- Zażalenia na postanowienie sądu, którego przedmiotem jest odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego albo ich odwołanie;
- Zażalenia na postanowienia sądu dotyczące wysokości opłaty albo wysokości wydatków;
- Skargi na orzeczenie referendarza sądowego w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych;
- Skargi na orzeczenie referendarza sądowego w przedmiocie odmowy ustanowienia adwokata lub radcy prawnego.
